به گزارش صدای منتقد به نقل از برنا، طبق آمار و اظهار نظر مسئولین در روزهای سرد سال، مصرف گاز در بخش خانگی به بالاترین حد خود می‌رسد به طوری که بیش از 70 درصد از تولیدات گاز را شامل می‌شود. در همین راستا، مجید چگینی مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران  معتقد است که ۷۲ درصد تولید گاز کشور در بخش خانگی و تجاری در روزهای سرد صورت می‌پذیرد وی در اینباره گفت: با افزایش مصرف گاز در این بخش، محدودیت‌هایی در بخش صنایع و پتروشیمی‌ها اعمال می‌شود و ناچار به مصرف سوخت مایع خواهند بود.

از این رو این مسئله نیز سبب شده که صنایع عمده مانند سیمان و فولاد، پتروشیمی‌ها و نیروگاه‌ها با کمبود سوخت مواجه شوند و نتیجه آن هم محروم شدن کشور از عایدی 20 میلیون دلاری خواهد بود.

پروژه‌های بهینه‌سازی مصرف گاز

از طرفی از راه‌کارهای اصلی برای کنترل مصرف در بخش خانگی و تجاری، انجام پروژه‌ها ذیل ماده 12 قانون رفع موانع تولید است که به عنوان پروژه‌های «بهینه سازی مصرف گاز» شناخته می‌شوند. همچنین دو پروژه مهم این ماده، طرح افزایش کارایی موتورخانه‌ها و طرح جایگزینی بخاری‌های فرسوده می‌باشد که اجرای این دو، سبب کاهش قابل ملاحظه هدر رفت گاز در کشور خواهد شد.

در این گزارش به مبحث طرح جایگرینی بخاری‌های فرسوده می‌پردازیم، طرح اولیه، ابتدا در سال 96 به نام «طرح جایگزینی و اسقاط یک میلیون دستگاه بخاری مرسوم با بخاری‌های گاز سوز دودکش‌دار راندمان بالای هوشمند» در شورای اقتصاد تصویب شد.

204 میلیون دلار را از دست دادیم

در طرح اولیه، سقف بازپرداخت در طول دوره اجرای طرح (1396-1402)، 204 میلیون دلار در نظر گرفته و میزان صرفه جویی گاز نیز 3.1 میلیارد متر مکعب تخمین زده شده بود. اما طرح مذکور چندین بار تغییر کرده است. سه سال بعد از نخستین مصوبه شورای اقتصاد، این نهاد در تیر ماه سال 99 مصوبه دیگری درباره طرح جایگزینی یک میلیون بخاری صادر کرد که تنها تفاوت آن با مصوبه قبلی تغییر در زمان‌بندی اجرای پروژه بود.

در جدول زیر نشان داده شده که تغییرات زمان بندی به چه گونه بوده و طبق جدول نیز تنها تغییر صورت گرفته شده در این بازه سه ساله، شیفت زمانی در جدول بوده است. زیرا برنامه‌ی اولیه برای تحقق اهداف با مشکل مواجه شده بود.

1.1 تنها درصد پیشرفت 

در این فاصله زمانی 3 ساله نیز برخی اقدامات نیز برای جایگزینی بخاری‌های کم بازده با تمرکز بر مدارس انجام شد. جدول زیر تعداد بخاری‌های نصب شده به تفکیک قرارداد و تولید را نشان می‌دهد. طبق جدول زیر تنها 1.1 درصد پیشرفت پروژه بوده و به عبارتی از 1 میلیون بخاری تنها حدود 11 هزار بخاری جایگزین شده است.

با این حال بعد از پیشرفت 1.1 درصدی طرح نوسازی بخاری‌ها، شورای اقتصاد مجددا در دی ماه 1399 مصوبه جدیدی را تصویب کرد که طبق آن جایگزینی 5.8 میلیون دستگاه بخاری گاز سوز هرمتیک هوشمند با راندمان بالا با رده انرژی A در دستور کار قرار گرفت. در جدول زیر، برنامه دولت رئیس جمهور روحانی پیرامون این طرح، قابل مشاهده است.

با این توضیحات، طرح بهینه‌سازی با تمرکز بر نوسازی بخاری‌ها تاکنون به سرانجام نرسیده و حتی مشخص نیست که این طرح در چه مرحله‌ای قرار دارد، اما آنچه مشخص است، ضرر و عدم النفع‌های بسیاری بابت اجرایی نشدن آن به کشور وارد شده که یکی از نمونه‌های آن، وضعیت بغرنج این روزهای کشور در مصرف گاز است.